Peuters zitten in hun zogenoemde preoperationele periode. Een kenmerk van deze periode is het egocentrisme. Peuters hebben nog niet het vermogen om zich te verplaatsen in een ander. Daarnaast zijn ze hun eigen ik aan het ontwikkelen, wat inhoudt dat ze aan het leren zijn dat ze zelf een persoon zijn en invloed kunnen hebben op de omgeving om zich heen. Dit kan soms een flinke uitdaging zijn als het gaat om opvoeden, maar het is enorm belangrijk voor hun ontwikkeling!

Egocentrisme

Egocentrisme kent twee vormen: het gebrek aan besef dan anderen dingen vanuit een ander fysiek perspectief zien, en het onvermogen om zich te realiseren dat anderen gedachten, gevoelens en standpunten hebben die anders zijn dan de eigen gedachten, gevoelens en standpunten. Gedrag wat je bijvoorbeeld vaak ziet is dan ook dat ze in zichzelf praten, zelfs in de aanwezigheid van anderen, af en toe negeren ze gewoon wat anderen tegen hen zegt. Ook vinden ze het fantastisch om zich te verkleden en rollenspelen te spelen. Het is voor hen spelenderwijs leren om zich te verplaatsen in een ander en te zien waar zij zich het meest prettig bij voelen. Ook zullen ze zich kunnen verstoppen achter hun eigen handen, omdat ze ervan uitgaan dat als zij anderen niet kunnen zien, anderen hen ook niet kunnen zien. Ze denken dat anderen hetzelfde perspectief hebben als zij, wat tot hilarische maar soms ook ingewikkelde situaties kan leiden. 

Als je jouw peuter vraagt wat hen onderscheidt van andere kinderen, hebben ze vaak meteen een antwoord klaar in de trant van: ik kan heel hard rennen of ik ben groot. Zulke antwoorden hebben te maken met hun zelfbeeld, hun identiteit of de opvattingen die zij van zichzelf als persoon hebben. De opmerkingen waarmee kinderen hun zelfbeeld omschrijven zijn niet altijd accuraat. Sterker nog, peuters en kleuters hebben de neiging om hun capaciteiten en hun kennis op alle gebieden te overschatten. Daardoor is hun toekomstbeeld vrij rooskleurig.

Autonomie versus Schaamte

Aan het begin van de peuterfase verlaten kinderen het stadium van autonomie versus schaamte en twijfel, dat grofweg duurt van achttien maanden tot drie jaar. Dit houdt in dat een kindje, wanneer hij de vrijheid krijgt om te ontdekken binnen de veilige kaders, zich zal ontwikkelen tot onafhankelijk en autonoom persoon. Als hij overmatig beschermd wordt en onvoldoende de kans krijgt om zelf van ervaringen te leren, zal hij meer aan zichzelf gaan twijfelen.

Peuters vinden het nog moeilijk om hun emoties te kunnen reguleren. Vanaf een jaar of twee zijn zij al wel beter in staat om over hun gevoelens te praten, maar hebben nog hulp nodig bij het bedenken van strategieën hoe ze hier het beste mee om moeten gaan. Belangrijk is dan ook dat je hun gevoelens weet te erkennen, benoemen en uitleg te geven over hoe om te gaan met deze situaties. Een veilige gehechtheid is dan ook belangrijk om jouw kleintje voldoende zelfvertrouwen te geven om zich zo goed mogelijk te ontwikkelen.

Omdat jouw kleintje op deze leeftijd streeft naar autonomie, maar zijn emoties nog onvoldoende zelf kan beheersen, kan dit tijdens bedtijd een flinke uitdaging zijn.

Oplossingsgericht denken

Wat ook kenmerkend is voor deze leeftijd is dat jouw peuter het onvermogen heeft om een reeks gebeurtenissen te doordenken, waardoor hij tot een oplossing komt. Om tot oplossingen te komen moeten we namelijk een mentale voorstelling kunnen maken van de gebeurtenissen en deze in stapjes terug te denken. Ook hierbij kan het dan ook helpend zijn om een peuterposter met visuele ondersteuning samen met jouw peuter te maken, zodat hij de regels beter zal begrijpen. Deze regels kun je vervolgens oefenen met een pop of een knuffel, zodat je zeker weet dat jouw kleintje de regels begrijpt. Jouw kleintje zit nu momenteel namelijk ook in de zogenaamde animistische fase, waarbij hij gelooft dat levenloze objecten een leven hebben en mentale processen kennen. Ze geloven dus dat hun knuffels ook gevoelens hebben, waardoor dit een krachtig middel is om in te zetten. 

Door het samen te doen geef je jouw kleintje het gevoel van betrokkenheid en eigen verantwoordelijkheid. Je zult zien dat alles wat je inzet positiever van effect is, omdat het kind zich dan ook meer verantwoordelijk over de gemaakte afspraken gaat voelen. 

Wil je in één keer alle informatie over de slaapontwikkeling van jouw kleintje en tips & tricks over opvoeding? Dan weet ik zeker dat The Sleep Dojo iets voor jou is! Door middel van video trainingsmodules, gastsprekers, webinars, Live Q&A’s , Casestudy’s en de mogelijkheid om vragen te stellen aan verschillende slaapcoaches zorgen we ervoor dat jij en jouw kleintje weer de slaap ontvangen die jullie verdienen! Bekijk The Sleep Dojo hier!

Bronnen

Feldman, R.,S. (2016). Ontwikkelingspsychologie. Amsterdam, Netherlands: Pearson Benelux.

Purdue, E. (2013). Baby Sleep Consultant Training. Geraadpleegd op: https://babysleepconsultanttraining.com/training/

Zimbardo, P.G., Johnson, R.L. & McCann, V. (2014). Psychologie een inleiding. Amsterdam, 

Netherlands: Pearson Benelux.